Kendisini şer‘î ilimlerin tahsiline vermiş bir ilim taliplisine, çalışıp kazanmaya gücü yetse bile zekât verilmesi câizdir. Çünkü şer‘î ilimleri tahsil etmek Allah yolunda bir nevi cihâd etmektir. Allah teâlâ kendi yolunda cihâd etmeyi zekât almaya müstehak olmanın sebebi kılmış ve şöyle buyurmuştur: “Sadakalar ancak şunlar içindir: Fakirler, yoksullar, o işte çalışan görevliler, müellefe-i kulûb (kalpleri İslâm'a ısındırılacaklar), köleler, borçlular, Allah yolundakiler, yolda kalmışlar.Allah tarafından böyle farz kılındı. Allah her şeyi bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.” (Tevbe: 60).

Kendisini dünyevi ilimlere veren bir öğrenciye gelince ona zekât verilmez. Biz ona deriz ki, sen şimdi dünya için çalışıyorsun ve görev yaparak dünyevi kazancını temin edebilirsin; biz sana zekât vermeyiz. Fakat biz yiyeceğini, içeceğini barınağını kazanabilecek bir adam bulmuş olsak fakat bu adamın evlenmeye ihtiyacı olsa ve elinde de evlenebileceği parası olmasa bizim bu adamı zekât parası ile evlendirmemiz câiz olur mu? Cevap: Evet, bizim bu adamı zekât parası ile evlendirmemiz ve mihrinin tamamını zekâttan vermemiz câiz olur. Ona verilen zekât çok bile olsa fakirin zekât parasıyla evlendirilmesinin sebebi nedir, denilirse;

Biz deriz ki insanın mecburi evliliğe olan ihtiyacı bazen yemeye ve içmeye ihtiyacı gibi olur. Bu sebeple ilim ehli şöyle demiştir: Bir şahsın nafakasını teminle yükümlü olan kişinin mali imkânları buna elverişli ise onu evlendirmesi de vâcibtir. Demek ki bir babanın oğlunu, evlenmeye ihtiyacı varsa ve evlenecek maddi imkânı da yoksa onu evlendirmesi vâcibtir. Fakat oğlu kendisini evermesini istediği zaman onların gençlik halini unutan bazı babaları oğullarına: Alnının teriyle kazanarak evlen, dediklerini duydum. Bu haramdır. Onu evermeye gücü yettiği zaman ona karşı böyle davranmak haramdır. Oğlunu evermeye gücü yettiği halde evermediği zaman kıyâmet gününde onunla hesaplaşacaktır.

Burada bir mes’ele daha vardır: Bir adamın birden fazla oğlu olsa ve bunlardan evlenme çağına geleni everse, bu adamın küçük çocuklarının mihr parasını malından vasiyet etmesi câiz olur mu? Çünkü büyüklerin mihrini o vermişti.
Cevap: Bir adamın büyük çocuklarını everdiği zaman küçük çocuklarına mihr parası verilmesini vasiyet etmesi câiz değildir. Fakat çocuklarından birisi evlenme yaşına geldiği zaman birincisini everdiği gibi onu da evermesi gerekir. Ölümünden sonrası için vasiyet etmesine gelince bu haramdır. Bunun delîli Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ’in şu sözüdür: “Allah teâlâ her hak sahibinin hakkını vermiştir. Artık varis için vasiyet yoktur.”(Ebu Davud)

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri Fetva no: 384