Soru: Yüce Allah bütün kullarını mü'min, hidayet üzere ve itaatkâr kılması -şer'an de onların böyle olmalarını sevmekle birlikte- Allah'ın kudreti bakımından mümkün değil midir? diyen kimseye ne cevap verilir?

Cevap: Evet, yüce Allah buna kadirdir. Nitekim O şöyle buyurmaktadır:
"Eğer Allah dileseydi, elbette hepinizi bir ümmet yapardı..." (el-Maide, 5/48)
"Eğer Rabbin dileseydi yeryüzünde bulunanların hepsi elbette toptan iman ederlerdi." (Yunus, 10/99) ve benzeri daha başka âyetler bunu ispatlamaktadır. Fakat yüce Allah'ın kullarına yaptığı bu uygulama O'nun hikmetinin bir gereği, rububiyetinin, uluhiyetinin, isim ve sıfatlarının bir gereğidir.

Bir kimsenin: Niçin Allah'ın kullarının bir kısmı itaatkar, bir kısmı isyankârdır? diye bir söz söylemesi Allah'ın isimleri arasında niçin ed-Dar, en-Nafî (zarar veren, fayda veren), el-Mu'ti, el-Mâni’ (veren, alıkoyan), el-Hâfid, er-Râfi’ (alçaltan, yükselten), el-Mun'im, el-Muntakim (nimet veren, intikam alan) ve benzeri isimleri vardır? demesi ile aynı şeydir. Çünkü yüce Allah'ın fiilleri O'nun isimlerinin gereğidir, sıfatlarının etkileridir. O'nun fiillerinde O'na itiraz etmek, isim ve sıfatlarında O'na itiraz etmekle hatta uluhiyet ve rububiyetine itiraz etmekle aynı şeydir.
"Arşın Rabbi olan Allah nitelemelerinden münezzeh ve yücedir. O işlediklerinden sorumlu tutulmaz. Halbuki onlara (yaptıkları) sorulur." (el-Enbiya, 21/22-23)

SORULU CEVAPLI İSLAM AKÂİDİ
Hafız b. Ahmed el-Hakemî