Abdestte muvâlât/peşi peşine yıkamakla ne kast edilmiştir. Bunun hükmü nedir?

CEVAP: Abdestte tertibin anlamı abdest almaya Allah’ın belirlediği sırayla başlamaktır. Allah teâlâ abdest âyetinde önce yüzü yıkamayı, sonra kolları yıkamayı, sonra başı mesh etmeyi, sonra ayakları yıkamayı zikretti. Allah teâlâ yüzü yıkamadan önce avuçların yıkanmasını zikretmedi. Çünkü yüzü yıkamadan önce avuçları yıkamak vâcib değil, sünnettir. İşte bu tertiptir. Yani, Allah’ın sıraladığı şekilde abdest azalarını sıraya koyarak yıkamatır. Çünkü Rasûlullah صلى اللّٰه عليه وسلم haccettiği zaman say yapılan yere çıktı ve Safa tepesinden başladı. Safa’ya yönelirken şu âyeti okuyordu: “Safa ve Merve Allah’ın alametlerindendir.” (Bakara: 158) Allah’ın başladığı yerden  Safa’dan başladı. (Muslim) Allah’ın başladığıyla başlamak için Merve’den önce Safa’ya geldiğini böylece açıklamış oldu.

Peş peşe yıkamanın anlamına gelince, abdest azalarının arasını birbirinden ayıracak bir zaman süresince ayırmamaktır. Mesela yüzünü yıkasa, sonra ellerini yıkamak istese fakat bunu geciktirse muvâlât/peş peşe yıkama ilkesini terk etmiş olur. Bu durumda abdest almaya baştan yeniden başlaması gerekir. Çünkü Rasûlullah صلى اللّٰه عليه وسلم abdest alan bir adam görmüştü. Ayağında tırnak büyüklüğünde bir yere su isabet etmemişti. Ona şöyle dedi: “Haydi dön, abdestini güzel al.” (Muslim) Ebû Dâvûd’un rivâyetinde: “Ona abdestini yeniden almasını emretti” ifadesi vardır. Bu, azaları peş peşe yıkamanın şart olduğunun delîlidir. Çünkü abdest tek bir ibâdettir. Tek bir ibâdet parçalara ayrılarak birbirine bina edilmez. 

Sahîh olan görüşe göre abdestte tertip ve muvâlât/peş peşe yıkamak, abdestin farzlarındandır.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri 138