Âlimler bu konuda farklı görüşler ileri sürmüşlerdir:

Bazıları binaların dışında ihtiyaç giderirken kıbleye önünü ve arkasını dönmenin haram olduğu görüşündedirler. Bunun için Ebû Eyyûb radıyallahu anh’in şu hadîsini delîl getirmişlerdir: Nebî صلى اللّٰه عليه وسلم şöyle buyurdu: “Büyük veya küçük abdest bozarken önünüzü ve arkanızı kıbleye dönmeyin, fakat doğuya veya batıya doğru dönün.” (Buhari, Muslim)

Ebû Eyyûb dedi ki: Biz Şam’a geldiğimizde orada Kâbe’ye doğru yapılmış tuvaletler bulduk. Oralarda abdest bozarken başka tarafa yönelir ve Allah’tan af dilerdik. Binaların içindeki duruma gelince İbn Ömer radıyallahu anhuma hadîsine göre içeride kıbleye önünü veya arkasını dönmek câizdir. O şöyle dedi: “Ben bir defasında Hafsa’nın evine çıkmıştım. Orada Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ’in Kâbe’ye arkasını dönüp Şam’a doğru abdest bozduğunu gördüm.” (Buhari)

Bazı âlimler dediler ki: İster bina içinde olsun ister başka yerde olsun hiçbir durumda önünü veya arkasını kıbleye dönmek câiz değildir. Onlar yukarıda geçen Ebû Eyyûb hadîsiyle istidlal ettiler ve İbn Ömer hadîsine şu şekilde cevap verdiler:

Birincisi İbn Ömer hadîsi, olayın yasaklama emrinden önce meydana geldiğine yorulur.
İkincisi: Yasaklık tercih edilir. Çünkü yasaklık, hükmü aslından başka bir yöne taşımaktadır. Asıl olan ise cevazdır. Asıldan taşıyan daha evladır.
Üçüncüsü: Ebû Eyyûb hadîsi sözdür, İbn Ömer hadîsi ise fiildir. Fiilin söze muhalif olması mümkün değildir. Çünkü fiil özel bir duruma veya unutmaya veya başka bir mazerete hamledilebilir.

Bu konudaki benim tercih ettiğim görüş ise şudur: Boş alanlarda ihtiyaç giderirken yönünü veya arkasını kıbleye dönmek haramdır. Binaların içerisinde ise önünü değil de arkasını dönmek câizdir. Çünkü önünü dönme yasağı korunmuş olup onda bir tahsîs yoktur. Arkasını dönmek yasağı fiil ile tahsîs edilmiştir. Üstelik arkasını dönmek önünü dönmekten daha ehvendir. Allah bilir belki de bu sebeple insanlar bina içinde bulundukları durumlarda bu konuda bir hafifletme gelmiştir. Tabii ki imkân bulunduğu zaman arkasını da dönmemek daha faziletlidir.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri 131