En iyisi namazı şer‘an istenen vakitte kılmaktır. Bu sebepledir ki Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم hangi amel Allah’a daha sevimlidir, diye soran kimseye: “Vaktinde kılınan namazdır” diye cevap verdi. (Buhari, Muslim) (İlk vaktinde kılınan namazdır) demedi. Çünkü namazların içinde öne alınması sünnet olanlar var, geciktirilmesi sünnet olanlar var. Mesela yatsı namazını gecenin üçte biri kadar geciktirmek sünnettir. Bu sebeple bir kadın evde olsa ve yatsı nazını yatsı ezânı okunur okunmaz kılmam mı, yoksa gecenin üçte bir kadar geciktirmem mi, hangisi daha faziletlidir? dese;

Biz deriz ki: Gecenin üçte birine kadar geciktirmen daha faziletlidir. Çünkü Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم bir gece o kadar gecikti ki, ey Allah’ın Rasûlü, kadınlar ve çocuklar uyudular dediler. Bunun üzerine Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم mescide çıktı, onlara yatsı namazını kıldırdı ve şöyle dedi: “İşte bu namazın vakti budur; eğer ümmetime meşakkat vermiş olmasam. (Bu vakitte kılmalarını emrederdim.)” (Muslim) Demek ki kadın evinde bulunduğu zaman onu geciktirmesi daha faziletlidir.

Yine aynı şekilde diyelim ki erkekler yolculukta bulunuyorlar ve camiye gitme imkânları yok, namazı geciktirelim mi yoksa hemen mi kılalım? dediler. Deriz ki, geciktirmeleri daha faziletlidir.

Yine diyelim ki bir topluluk pikniğe çıktılar ve yatsı namazı vakti girdi. Yatsı namazını hemen kılmaları mı, yoksa geciktirmeleri mi daha faziletlidir? Deriz ki, eğer bunda bir zorluk yoksa geciktirmeleri daha faziletlidir.

Diğer namazları geciktirmeyi gerektirici bir sebep yoksa hemen kılmak daha faziletlidir. Sabah namazı hemen kılınır, öğlen namazı hemen kılınır, akşam namazı hemen kılınır. Tabi ki engelleyici bir sebep yoksa.

Hemen kılmaya mani sebeplerden bazıları şunlardır: Sıcaklık şiddetlendiği zaman serin bir vakte kadar yani ikindi namazına yakın bir zamana kadar öğle namazı geciktirilebilir. Çünkü ikindi vakti yaklaştığı zaman ortalık serinler. Sıcaklık şiddetlendiği zaman serin vakti beklemek daha faziletlidir. Çünkü Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم şöyle buyurdu: “Sıcaklık şiddetlendiği zaman namazı serinlikte kılın. Çünkü sıcağın şiddeti cehennemin kaynamasındandır.” (Buhari, Muslim) Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم bir yolculuk esnasında Bilal ezân okumak üzere kalktığında ona: “Serinliği bekle” buyurdu. Sonra Bilal ezân okumak için tekrar kalkınca ona: “Serinliği bekle” buyurdu. (Buhari, Muslim) Sonra tekrar kalkınca üçüncüsünde izin verdi.

Namazın geciktirilmesinin sebeplerinden birisi de ilk vakitte ulaşılamayan cemaat sayısına sonraki vakitte ulaşılmasıdır. Bu durumda namazı geciktirmek daha faziletlidir. Mesela bir adam belde dışında iken namaz vakti girer ve vaktin sonunda beldeye ulaşacağını ve cemaate yetişeceğini bilir. Namaz vakti girince hemen kılması mı yoksa cemaate yetişinceye kadar geciktirmesi mi daha faziletlidir?

Deriz ki, cemaate yetişinceye kadar namazı ertelemesi daha faziletlidir. Hatta cemaatle kılmak için burada namazı te’hîr etmesinin vâcib olduğunu bile söyleyebiliriz.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri 205