SORU: Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ’in nasıl namaz kıldığını anlatan kitaplardan birinde, rükûdan kalktıktan sonra elleri göğsün üzerine koymanın bid‘at ve dalâlet olduğunu okudum. Doğrusu nedir? Allah bize ve bütün Müslümanlara iyilik versin.

CEVAP: Ben içtihat edilebilecek bir konuda sünnete muhalefet eden kimseyi bid‘atçi olarak nitelemekten sakınırım. Rükûdan başlarını kaldırdıktan sonra ellerini göğüslerine koyanlar bu görüşlerini sünnetten bir delîle dayandırırlar. Bizim içtihadımıza muhalif olduğu için bu bir bid‘atçidir dememiz insan için ağır bir mesuliyettir. Bir kimsenin bu gibi şeylerde bid‘at kelimesini kullanmaması gerekir. Çünkü bu, gerçeğin şunda ve bunda olması ihtimali bulunan içtihadî mes’elelerde insanların birbirlerini bid‘atçilikle suçlamalarına yol açar. Bu da Allah’tan başka kimsenin bilemeyeceği ayrılığı ve karşılıklı nefreti doğurur.

Derim ki: Rükûdan sonra elini göğsüne koyanı bid‘atçi, onun yaptığını bid‘at diye vasıflandırmak, insan için ağır bir mesuliyettir, kardeşini bu şekilde vasıflandırmaması gerekir.

Doğrusu: Rükûdan sonra sağ eli sol elin üzerine koymak sünnettir. Bunun delîli Buhârî’nin Sahîhinde Sehl b. Sa’d radıyallahu anh’in rivâyet ettiği hadîstir. O şöyle dedi: “İnsanların namazda sağ ellerini sol kollarının üzerine koymaları emredilirdi.” Hadîsin delâlet ettiği anlam üzerinde iyice düşündüğümüzde biz şöyle deriz: Secde halinde eller nereye konulur?
Cevap: Yere konulur.
Rükûda nereye konulur?
Cevap: Dizler üzerine konulur.
Oturma halinde eller nereye konulur?

Cevap: Uyluklar üzerine konulur. Geriye rükûdan önce veya rükûdan sonra kıyam hali kalır ki bu da Sehl b. Sa’d radıyallahu anh’in rivâyet ettiği hadîsin kapsamına girer: “İnsanların namazda sağ ellerini sol kollarının üzerine koymaları emredilirdi.” Hadîs, rükûdan önce veya rükûdan sonraki kıyamda sağ elin sol el üzerine konulacağına delâlet etmektedir. Sünnetin delâlet ettiği hakikat budur.

Bu soruya verilecek cevap iki fıkradan oluşmaktadır:
Birinci fıkra: İçtihada elverişli bir alana sahip olan bir amel için kolayca bid‘at denilmemelidir.
İkinci fıkra: Doğrusu rükûdan kalktıktan sonra sağ eli sol elin üzerine koymak sünnettir, bid‘at değildir. Bunun delîli yukarıda zikrettiğimiz Sehl b. Sa’d hadîsidir. Çünkü bu hadîs geneldir. Bundan sadece rükû, secde ve ka’de hali müstesnadır. Çünkü sünnet, bu durumda ellerin nereye konulacağını anlatmak üzere gelmiştir.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri 247