Secdeye varılırken yere önce dizler konulur, sonra eller konulur. Çünkü Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم eller üzerine secde etmekten men etmiş ve şöyle buyurmuştur: "Biriniz secdeye vardığında deve gibi çökmesin, dizlerinden önce ellerini (yere) koysun." (İmam Ahmed, Müsned) Hadîsin lafzı budur.

Fakat bunun üzerinde biraz konuşacağız. Birinci cümle “deve gibi çökmesin” cümlesidir ve bir tür secde şeklini yasaklamaktadır. Çünkü teşbihe delâlet eden “gibi” edatıyla gelmiştir. Üzerinden secde yapılan uzvu yasaklamamaktadır. Eğer üzerinden secde yapılan uzvu yasaklamış olsaydı (Devenin üzerine çöktüğü şeyin üzerine çökmesin) derdi. O zaman da biz dizlerin üzerine çökmeyin derdik. Çünkü deve dizlerinin üzerine çöker. Fakat Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم “Devenin üzerine çöktüğü şeyin üzerine çökmesin” demedi, “deve gibi çökmesin” dedi. Demek ki burada bir keyfiyet ve vasıf yasaklanıyor, üzerine secde edilecek uzvu yasaklamıyor.

Bu sebeple İbn Kayyim Zadu’l-Mead’de  bu hadîsin sonunu ravi tarafından –sehven- ters çevrildiğini kesin olarak ifade etmektedir. Rivâyette hadîsin sonu (dizlerinden önce ellerini koysun) şeklindedir. İbnü’l-Kayyim dedi ki: Bunun doğrusu “ellerinden önce dizlerini koysun” olmalıdır. Çünkü eğer dizlerinden önce ellerini koymuş olsa devenin çöktüğü gibi çökmüş olur. Çünkü deve çökerken önce ellerini yani ön ayaklarını koyar. Deveyi çökerken görmüş olanlar bunu iyi bilirler.

Bu durumda hadîsin sonu ile başının birbiriyle uyumlu olmasını istediğimiz zaman doğrusu, “ellerinden önce dizlerini koysun” olur. Çünkü dizlerinden önce ellerini koymuş olsa dediğim gibi devenin çöküşü gibi çökmüş olur. O zaman da hadîsin başı ile sonu birbiriyle çelişir. Kardeşlerden birisi bu konuda Fethu’l-Ma’bûd fi Vad’i’r-Rukbeteyni Kable’l-Yedeyni fi’s-Sucûd isimli bir risale yazarak mes’eleyi güzel bir şekilde ifade etti. Buna göre secdede Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ’in emrettiği sünnet, kişinin ellerinden önce dizlerini yere koymasıdır.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri 249