limler cemaatle namaz kılmanın en büyük, en kuvvetli ve en faziletli ibâdetlerden biri olduğunda ittifak etmişlerdir. Allah teâlâ Kitabında cemaatle namazı zikretmiş onu savaş halinde bile emretmiş ve şöyle buyurmuştur: “Sen onların aralarında bulunup da onlara namaz kıldırdığında içlerinden bir kısmı seninle beraber namaza dursun. Silahlarını da yanlarına alsınlar. Bunlar secdeye vardıklarında diğer bir kısmı arkanızda beklesin. Sonra o namaz kılmamış olan diğer kısım gelsin seninle beraber kılsınlar ve ihtiyatlı bulunsunlar, silahlarını yanlarına alsınlar. Kâfirler arzu ederler ki, silahlarınızdan ve eşyanızdan bir gafil olsanız da size ani bir baskın yapsalar. Eğer size yağmur gibi bir eziyet erişir veya hasta olursanız silahlarınızı bırakmanızda bir vebal yoktur. Bununla beraber ihtiyatı elden bırakmayın. Kuşkusuz Allah kâfirlere alçaltıcı bir azâb hazırlamıştır.” (Nisâ: 102).

Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ’in sünnetinde cemaatle namazın vâcibliğine delâlet eden çok sayıda hadîs vardır. Mesela o şöyle buyurmaktadır: “Vallahi içimden öyle geldi ki bir adama cemaate namaz kıldırmasını emredeyim; sonra o cemaate gelmeyen bir takım adamlara gideyim; onlar hakkında emir vereyim de odun demetleri ile evlerini üzerlerine cayır cayır yaksınlar!.. Bunlardan biri yağlı bir kemik bulacağını bilse ona (yani yatsı namazına) mutlaka gelirdi.” (Buhari, Muslim)

Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم şöyle buyurdu: “Kim ezânı işitir de ona icâbet etmezse her hangi bir mazereti olmadıkça namazı namaz olmaz.”(İbn Mace) Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم cemaate gelmemek için kendisinden izin isteyen âmâ bir adama: “Ezân sesini duyuyor musun” diye sordu. Adam: Evet, deyince ona: “O halde ona icâbet et.” buyurdu. (Muslim) İbn Mes‘ûd radıyallahu anh şöyle dedi: “Vallahi ben nifakı malûm münafıktan yahut hastadan başka hiç birimizin namazdan geri kalmadığını görmüşümdür. Hasta olan bile iki adam arasına girerek mutlaka namaza gelirdi.” (Muslim)

Sahîh görüşe göre cemaatle namaz kılmak vâcibtir. İslâm ümmeti tek bir ümmettir. Birliğin kemâli ancak ibâdetinde birlik olmasıyla gerçekleşir. İbâdetlerin en büyüğü, en faziletlisi ve en kuvvetlisi namazdır. O halde İslâm ümmetinin bu namaz üzerinde birleşmeleri vâcibtir.

Âlimler cemaatle namazın ibâdetlerin en büyüğü, en faziletlisi ve en kuvvetlisi olduğunda birleştikten sonra bunun namazın sıhhati için şart olup olmadığında veya cemaatsiz namazın günah olmakla birlikte sahîh olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir. Bu konuyla ilgili daha başka ihtilâfları da vardır.

Sahîh olan görüş şudur: Cemaat, namaz için bir vâcibtir. Fakat sıhhatinin şartı değildir. Şer‘î bir mazereti olmadıkça cemaati terk eden kimse günahkârdır. Namazın sıhhati için cemaatin şart olmadığının delîli Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ’in cemaatle namazın münferit namazdan daha faziletli olduğunu söylemesidir. (Muslim) Cemaatle namazın münferit namazdan daha faziletli olduğunun söylenmesi, münferit nazmında bir fazileti olduğunu gösterir. Bir şey ancak sahîh olduğu zaman faziletli olur. Her halükârda akıllı erkek ve erişkin her Müslümanın ister seferi ister mukim olsun cemaatte bulunması gerekir.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri 296