Kâinatın işlerinin idare edilmesi türünden olan var etmek, yok etmek, yaratmak, öldürmek, bir hayır elde etmek yahut bir kötülüğü defetmek ya da bunların dışında rububiyetin ihtiva ettiği manalardan herhangi bir hususta Allah ile birlikte tasarruf sahibi bir kimsenin varlığına; ya da gaybı bilmek, azamet, kibriyâ ve buna benzer O'nun isim ve sıfatlarının gereği olan hususların herhangi birisinde O'nunla çekişebilecek bir kimsenin var olduğuna itikad etmektir. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
"Allah insanlara herhangi bir rahmeti açacak olursa, onu tutacak olmaz. Tuttuğunu da O'ndan başka salıverecek olmaz. O emrinde galibtir. Her işinde hikmeti sonsuz olandır. Ey insanlar! Allah'ın üzerinizdeki nimetini hatırlayın. Gökten ve yerden size Allah'tan başka rızık veren herhangi bir yaratıcımı var?" (Fatır, 35/2-3) ve devamı âyetler.
"Allah sana bir sıkıntı dokundurursa onu, O'ndan başka hiçbir kimse gideremez. Sana bir hayır dilerse O'nun lutfunu geri çevirecek hiçbir kimse yoktur..." (Yunus, 10/107);
"De ki: 'Bana haber verin. Allah'tan başka şu ibadet ettikleriniz eğer Allah bana bir zarar vermek dilerse, onlar O'nun zararını giderecekler mi? Veya bana bir rahmet dilerse, onlar o rahmetini tutabilirler mi?' De ki: 'Bana Allah yeter. Tevekkül edecekler yalnız O'na güvenip, dayanır.'' (ez-Zümer, 39/38)
"Gaybın anahtarları41[41] O'nun yanındadır. O'ndan başkası bunları kimse bilmez..." (el-En'am, 6/59);
"De ki: 'Göklerde ve yerde gaybı Allah'tan başka kimse bilemez..." (en-Neml, 27/65);
"O'nun ilminden kendisinin dilediğinden başka hiçbir şeyi kavrayamazlar." (el-Bakara, 2/255)
Peygamber Sallallahu aleyhi vesellem de şöyle buyurmaktadır:
"Yüce Allah buyuruyor ki: Azamet elbisem, büyüklük örtümdür. Her kim benimle bunlardan birisi hakkında çekişmeye kalkışırsa, ben de onu ateşime koyarım." Bu hadis Sahih(-i Müslim)'de yer almaktadır.
SORULU CEVAPLI İSLAM AKÂİDİ
Hafız b. Ahmed el-Hakemî