Bir kimsenin kendisi adına haccedecek birisini vekil tayin etmesi şu iki halden hali değildir:
Birincisi: Bu vekâletin farz haccın veya umrenin eda edilmesi için olmasıdır.
İkincisi: Nafile bir haccın veya umrenin eda edilmesi için olmasıdır.
Bir kimsenin üzerine farz olan hac veya umreyi kendisi adına eda etmesi için bir başkasına vekâlet vermesi câiz değildir. Ancak iyileşme umudu bulunmayan devamlı bir hastalık veya yaşlılık gibi bir sebeple Beytullah’a kendisinin ulaşması mümkün olmadığı zaman bu konuda başkasını vekil tayin etmesi câizdir. Bu hastalıktan iyileşme umudu varsa Allah kendisine afiyet verinceye kadar bekler ve haccını kendisi eda eder. Hacca gitmesine mani bir durumu olmayıp da kendi kendine haccetme gücüne sahipse başkasını vekil tayin etmsi helal olmaz. Çünkü bu ibâdet ondan şahsen istenen bir ibâdettir. Allah teâlâ şöyle buyurmuştur: “Ona bir yol bulabilenlerin Beyt'i haccetmesi Allah'ın insanlar üzerinde bir hakkıdır.” (Al-i İmrân: 97) Kulluğu ve Allah’a itaati tam olarak gerçekleştirebilmesi için ibâdetlerde maksat kişinin bunları kendisinin yapmasıdır. Malumdur ki başkasına vekâlet veren kimsenin ibâdetlerin meşru kılınış gayesi olan bu büyük manayı gerçekleştirmesi mümkün değildir.

Fakat vekâlet verecek kimse daha önce kendi üzerine farz olan haccı kendisi eda etmiş de nafile hac veya umre için vekâlet vermek istiyorsa bu konu ilim adamları arasında ihtilâflıdır.
Kimisi buna cevaz vermiştir.
Kimisi de buna mani olmuştur.
Bana göre de engelleyici görüş daha isabetlidir, hiç kimsenin nafile hac veya nafile umre yapacağı zaman bir başkasını kendisine vekil tayin etmesi câiz değildir. Çünkü ibâdetlerde asıl olan insanın kendisinin yapmasıdır. Nitekim bir insan hiç kimseyi kendisi adına oruç tutması için vekil yapamaz. Bununla beraber üerinde oruç borcu olduğu halde vefat ederse velîsi onun yerine bu orucu tutar. Hac da da durum böyledir. Hac insanın bedeniyle yaptığı bir ibâdettir. Başkasına faydalı olmak maksadıyla yapılan mali bir ibâdet değildir. İnsanın bedeniyle yaptığı bir ibâdet olduğu zaman bir başkasının bu ibâdeti onun adına yapması sahîh olmaz. Ancak yapılabileceğine dair sünnette bir delîl olması durumunda sahîh olur. Bir kimsenin başkası adına nafile hac yapması konusunda sünnetten bir delîl gelmemiştir. İmam Ahmed’ten gelen iki rivâyetten biri budur. Yani o rivâyete göre insanın kendisinin ister gücü yetsin ister yetmesin bir başkasını nafile hac veya umre için vekil tayin etmesi sahîh değildir. Biz bunu söylediğimiz zaman bu, kendi kendilerine haccedebilecek zenginler için bir teşvik olur. Çünkü bazı kimseler her sene kendisi adına haccedecek birini görevlendirebileceğine güvenerek uzun seneler geçtiği halde Mekke’ye gitmezler. Kendileri adına haccedecek kimselere vekâlet vermeleri sebebiyle haccın meşru kılınış amacı olan bu manayı kaçırmış olurlar.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri 456