Arefe günü hac ibâdetini tamamlayamayacak şekilde hastalanan ve ihramının başlangıcında: “Bir engel beni hac yapmaktan alıkoyarsa engelle karşılaştığım yer ihramdan çıktığım yer olsun” diye şart koşan bir adam ihramdan çıkar ve kendisine hiçbir şey lazım gelmez. Fakat bu hac üzerine farz olan bir hac ise bir başka sene bu haccı eda eder. Eğer böyle bir şart koşmamışsa, haccı tamamlama imkânını bulamadığı zaman tercih edilen görüşe göre ihramdan çıkar fakat Allah’ın şu ayeti sebebiyle bir kurban göndermesi gerekir: “Hac ve umreyi de Allah için tamam yapın. Eğer bunlardan alıkonursanız, o zaman kolayınıza gelen bir kurban gönderin.” (Bakara: 196). “Alıkonursanız” ifadesinin düşmanın engellemesini de başka engellerin de kapsaması doğru olur. Alıkonulmanın anlamı insanın ibâdetinin herhangi bir engel tarafından engellenmesi demektir.

Bu duruma göre o kişi ihramdan çıkar ve bir kurban keser. Bundan başka kendisine herhangi bir şey lazım gelmez. Ancak üzerine farz olan haccı eda etmemişse gelecek sene hacceder. Ancak bu hasta Arafat’a ulaştığı ve Müzdelife vakfesini de yaptığı fakat Mina’da gecelemediği ve cemeratı taşlamadığı zaman bu durumda onun haccı sahîh olur, fakat terk ettiği her bir vâcib için bir kurban kesmesi gerekir. Buna göre bu kurbanlardan birini Mina’da gecelemediği için diğerini de cemeratı taşlamadığı için keser.

İfaza tavafına gelince bu, onun üzerinde borç olarak kalır ve Allah sağlık verdiği zaman tavaf eder. Çünkü ifaza tavafının vakti tercih edilen görüşe göre Zilhicce ayının bitimine kadardır. Eğer bir mazeretten dolayı yapamamışsa mazereti sona erinceye kadardır.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri Fetva no: 525