İbn Abdilber ve Ebû Ubeyd ölünün borcunun zekâttan ödenemeyeceğinde icma olduğunu söylediler. Fakat gerçekte bu mes’ele ihtilâflıdır. Âlimlerin çoğunluğu zekâttan ölünün borcunun ödenemeyeceğini söylemişlerdir. Çünkü ölü âhirete intikal etmiştir, dirilerin karşılaştığı zillet ve horlukla karşılaşmaz. Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ölülerin borçlarını zekâttan ödemezdi, bir yeri fethettiği zaman ganimet mallarından öderdi. Bu, ölünün borcunun zekâttan ödenmesinin doğru olmayacağının delîlidir. Denilir ki: Ölü eğer insanların malını ödemek maksadıyla almışsa Allah teâlâ onu fazlı keremiyle öder, eğer telef etmek maksadıyla almışsa kendisine karşı bir cinayet işlemiştir, zimmetinde kıyâmette ödeyeceği bir borç olarak kalır. Bana göre doğruya en yakın görüş budur, ölünün borcu zekâttan ödenir.

Şöyle de denilebilir: Hayattakilerin fakirlik veya cihâd veya borç ya da başka bir sebeple zekâta muhtaç oldukları zamanki durumla hayattakilerin zekâta muhtaç olmadıkları zamanki durumu birbirinden ayırt etmek gerekir. Hayattakilerin zekâta muhtaç oldukları durumda hayattakiler ölülere tercih edilir. Hayattakilerin zekâta muhtaç olmadıkları bir durumda ise geride mal bırakmadan ölen kimselerin borçlarının zekâttan ödenmesinde bir sakınca yoktur. Belki de iki görüş arasındaki orta görüş budur.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri Fetva no: 358