Bazı âlimler dediler ki nasla belirlen buğday, arpa, hurma, üzüm ve peynir mevcut olduğu zaman fitreyi başka bir şeyden vermek câiz değildir. Bu söz, fitreyi bunlardan ve diğerlerinden, hatta nakit olarak bile vermek câizdir diyen kimselerin sözüne tamamen aykırıdır. Demek ki bu konuda iki taraf var.

Sahîh olan, fitreyi insanların yiyeceklerinden vermektir. Çünkü Buhârî’nin Sahîhinde sabit olduğuna göre Ebû Said el-Hudri radıyallahu anh şöyle demiştir: “Biz Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم zamanında fitrelerimizi yiyecek maddelerinden çıkarır verirdik. Bizim yiyeceklerimiz, hurma, arpa, kuru üzüm ve yoğurt kurusu idi.”(Buhari) burada buğday zikredilmedi. Ben sahîh ve açık bir hadîste fitrede buğdayın zikredildiğini bilmiyorum. Fakat buğdaydan fitre vermek de câizdir. Bunda şüphe yoktur. Sonra İbn Abbas radıyallahu anh şöyle dedi: “Rasûlullah صلى اللّٰه عليه وسلم fitreyi oruçlunun söylediği kötü ve boş sözlerin günahından temizlenmesi ve yoksulların duyurulması için farz kılmıştır.”(Ebu Davud)

O halde fıkıhçıların belirlediği beş sınıf yiyecekten bir olmasa bile insanların yedikleri şeylerden fitre vermek câizdir. Çünkü bu beş çeşit yiyecek yukarıda da işaret edildiği gibi Rasûlullah صلى اللّٰه عليه وسلم ’in zamanının yiyecekleri idi. Buna göre pirinçten de fitre vermek câizdir. Hatta benim görüşüme göre bizim zamanımızda pirinçten fitre vermek diğerlerinden daha faziletlidir. Çünkü bu daha az zahmetlidir ve insanlar nazarında daha kıymetlidir.

Bununla beraber bu durum yer ve zamana göre değişebilir. Köyde yaşayan kimseler hurmayı çok sevebilirler, oradaki insan fitreyi hurmadan verir. Başka bir yerde insanlar üzümü daha çok severler, o zaman insan fitreyi üzümden verir. Yoğurt kurusu ve diğerleri için de durum aynıdır. Her toplulukta o topluluk için en yararlı hangisi ise ondan vermek daha faziletlidir.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri Fetva no: 374