gibi Allah’ın kendisine izâfe ettiği şeylerin kısımları nelerdir?

CEVAP: Allah’ın kendisine izâfe ettiği şeyler üç kısımdır:

Birinci Kısım: Kendi kendine kaim olan şeydir. Bunun Allah’a izâfe edilmesi, yaratılanın yaratıcısına izâfe edilmesi cinsinden bir durumdur. Bu izâfe “Şüphesiz benim arzım geniştir” (Ankebût: 56). âyetinde olduğu gibi bazen genel olarak yapılabilir. Bazen de şerefliliğinden dolayı özel olarak yapılır. Mesela “Tavaf edenler, ayakta ibâdet edenler, rükû ve secdeye varanlar için evimi temiz tut.” (Hac: 26). âyetindeki “evimi” ve “Allah’ın devesine ve onun su hakkına dokunmayın!” (Şems: 13) âyetindeki “Allah’ın devesi tabiri böyle bir izâfettir. Bu kısımda Allah’a izâfe edilen şeyler mahlûktur.

İkinci Kısım: Kendisiyle başkasının kaim olduğu şeydir. Mesela “Meryem oğlu Îsâ Mesih, O’ndan bir rûhtur.” (Nisâ: 171). âyetinde rûhun Allah’a izâfe edilmesi, şereflendirmek için yaratılanı yaratıcısına izâfe etmek cümlesindendir. O da Allah’ın yarattığı rûhlardan bir rûhtur, Allah’tan bir cüz değildir. Çünkü bu rûh, Îsâ’nın içine yerleştirilmiştir. Allah’tan ayrı bir şeydir. Bu kısım da mahlûktur.

Üçüncü Kısım: Sadece bir vasıf olmasıdır. Bu kısımda Allah’a izâfe edilenler bir sıfattır, mahlûk değildir. Çünkü Allah’ın sıfatlarının hiçbiri mahlûk değildir. Bunun örneği Allah’ın kudreti, Allah’ın izzeti gibi sıfatlardır. Bu kısım Kur’ân’da çoktur.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri Fetva no: 38