SORU: Kendi uydurdukları bid‘atlerine “Kim İslâm’da güzel bir çığır açarsa…”(Muslim) hadîsini delîl getiren bid‘atçilere nasıl cevap veririz?

CEVAP: Böyle diyen kimseleri reddeder ve deriz ki, “Kim İslâm’da güzel bir çığır açarsa kendisine hem bunun sevabı hem de bu çığırdan gidenlerin sevabı verilir.” sözünü söyleyen, aynı zaman da şu sözü de söyleyen kişidir: “Benim sünnetime ve benden sonra gelen hidâyeti bulmuş Raşit halifelerin sünnetine sarılın. Bid‘atlerden sakının. Her sonradan uydurulan şey bid‘attir. Her bid‘at bir sapıklıktır. Her sapıklık ateştedir.”(Ebu Davud)

Buna göre “Kim İslâm’da güzel bir çığır açarsa..” sözü bu hadîsin söylenme sebebine indirgenmiş olur. O da şudur: Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم Mudar’dan ihtiyaç ve fakru zarûret içinde gelen bir topluluğa sadaka verilmesini teşvik etmişti. Bunun üzerine bir adam Peygamber efendimiz صلى اللّٰه عليه وسلم ’in önüne bir kese gümüş getirip bıraktı. Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم bunun üzerine şöyle buyurdu: “Kim İslâm’da güzel bir çığır açarsa kıyâmete kadar kendisine hem bunun sevabı hem de bu çığırdan gidenlerin sevabı verilir.” Hadîsin sebebini bildiğimiz ve manayı bu sebebin üzerine bina ettiğimiz zaman buradaki çığır açmakla kast edilenin bir dîn ve şerîat koymak değil, iyi bir iş yapmak olduğu anlaşılır. Çünkü dîn ve şerîat koymak sadece Allah ve Rasûlüne ait bir iştir. Kim bir çığır açarsa hadîsinin anlamı, kim bir amel yaparsa ve insanlar da bu amelde onu örnek alırlarsa kendisine hem bunun sevabı hem de kendisini örnek alanların sevabı verilir, demektir. Hadîsin bilinen anlamı budur. Veya “Kim İslâm’da güzel bir çığır açarsa” hadîsi ile kast edilen, bir ibâdete ulaşmaya vâsıta olan ve insanların kendisini örnek aldıkları bir fiili işleyen kimsedir. Mesela kitaplar te’lîf etmek, ilim tasnif etmek, medreseler yaptırmak ve şer‘an matlup olan bir şeye vesîle olan benzeri işleri yapmak bunun örnekleridir. Bir kimse dîne göre matlup ve makbul olan ve yasaklanmayan bir sonuca götüren vâsıtayı ortaya koyduğu zaman bu hadîsin kapsamı içine girer.

Eğer hadîs, insanın dilediği hükmü koyma hakkı vardır anlamına gelseydi İslâm dîni Rasûlullah صلى اللّٰه عليه وسلم ’in hayatında tamamlanmamış olduğu ve her ümmete ait bir dînin ve yolun olacağı anlaşılırdı. Bu bid‘ati işleyen kimse bunun güzel bir şey olduğunu zannettiği zaman yanılmış olur. Çünkü bu zan, Rasûlullah صلى اللّٰه عليه وسلم ’in “Her bid‘at bir sapıklıktır” sözünü yalanlamaktadır.

Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri Fetva no: 88